Bu yazıya başlarken Melih Cevdet Anday’ın dizeleri geldi aklıma…
“Bir çift güvercin havalansa
Yanık yanık koksa karanfil
Değil bu anılacak şey değil
Apansız geliyor aklıma…”
İnsanın geçmişini hatırlamasının ne kadar kıymetli olduğunu hatırlayamayanlar bilir. Anılar en büyük zenginliğimiz. Ne yazık ki bazı sağlık problemleri anıların kaybedilmesine sebep olabiliyor. Bu sağlık problemlerinden birisi de Alzheimer hastalığıdır. Uzmanlar, Alzheimer hastalığının ilk aşamasında, ocağı açık unutma, anahtarları nereye koyduğunu hatırlayamama gibi küçük hatırlama sorunlarının başladığını, adım adım konuşma ve öz bakım becerilerinin gerilediğini bildirmişlerdir. Alzheimer hastalığı bunama ile seyreden; öğrenme, bellek, oryantasyon, kişilik gibi zihinsel fonksiyonların adım adım bozulduğu, kişinin sosyal ve iş hayatını etkileyen kronik bir hastalıktır.
Alzheimer Hastalığından Korunmak İçin Nasıl Beslenmeli?
Alzheimer hastalığının temel sebebi sinir sistemi harabiyetidir. Amerika’da yapılan çalışmalarda bu hastalığın yaygın ölüm nedenleri arasında 6. sırada geldiğini biliyor muydunuz? Alzheimer hastalığı riski yaşla beraber arttığı gibi, kadınlarda risk daha yüksektir. Bilimsel araştırmalar gösteriyor ki beslenme alışkanlıklarımızı ve yaşam tarzımızı değiştirerek, sağlıklı ve doğal beslenerek Alzheimer hastalığından korunabiliriz. İşte, Alzheimer hastalığından koruyacak birkaç beslenme hamlesi…
Alzheimer’dan Koruyacak Beslenme Önerileri
- Basit şeker tüketiminizi sınırlayın. Alzheimer hastalığından korunabilmek için durum buğdayından yapılmış makarna, bulgur, irmik gibi kompleks karbonhidrat kaynağı besinlere yönelin.
- Kolesterol alımınızı sınırlayın. Bunun için hayvansal kaynaklı besin tüketiminizi sınırlamanız gerekir. Sarı, yeşil ve turuncu renkli sebzeler, C vitamininden zengin meyveler, kuru baklagiller ve makarna, irmik gibi tam tahıllı besinlerden zengin beslenin. Aklınızda olsun, sadece durum buğdayından yapılmış gerçek makarna Alzheimer hastalığından korur.
- Tuz alımınızı sınırlayın.
- Folik asit (B9 vitamini), omega 3 yağ asitleri, E, B1 ve B12 vitaminlerinden zengin beslenin. Folik asidin iyi kaynakları; ıspanak gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, çiğ yer fıstığı, çiğ kabak çekirdeği, irmik gibi tahıllı besinler, deniz mahsulleri ve yumurtadır. Omega 3 yağ asitlerinin en iyi kaynakları ise yağlı balıklar ve deniz mahsulleridir. E vitamini ihtiyacınızı karşılamak için; irmik, makarna gibi tam tahıllı besinler, ayçiçeği, çiğ badem, çiğ yer fıstığı, balkabağı, kırmızı biber, kuşkonmaz ve avokado tüketebilirsiniz. B12 vitamini, en çok hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. B1 vitamini ise; sığır karaciğeri, siyah fasulye, durum buğdayından yapılmış makarna, irmik, balık, kırmızı et ve fındıkta bol miktarda bulunur.
- Akdeniz tipi beslenin. Beyaz et, makarna, irmik, makarna ve sebzelerden zengin beslenin.
- D vitamini yetersizliğinden korunun. D vitamininin en iyi kaynağı güneş ışığıdır. Yapılan çalışmalarda D vitamini yetersizliğinin, zihinsel fonksiyonlarda yaşla beraber gelişen azalmayı hızlandırdığı saptanmıştır. Ancak, cam arkasından değil doğrudan teniniz güneşle temas edecek şekilde güneşlenmelisiniz. Kanınızdaki D vitamini seviyesi düşükse de, doktorunuzun önerisi doğrultusunda, mutlaka D vitamini desteği kullanmanızı öneririm.
İrmik Alzheimer hastalığından nasıl korur?
İrmik, folik asitten zengin yapısı ile sinir sistemini koruyan besinler arasında yerini alır. Türk toplumu genetik olarak bir protein yapı taşı yani bir aminoasit olan homosistein yüksekliğine yatkındır. Homosistein insan vücudunda sentezlenen ve algılama bozuklukları, bunama gibi sorunlar yaşama riskini artıran bir etkendir. Çünkü homosistein sinir sistemi için toksik bir aminoasittir. Vücudumuzdaki homosistein düzeyinin normal seviyelerin üzerine çıkmaması gerekir. Homosistein seviyemizi kontrol altında tutabilmek, yükselmesine mani olabilmek için folik asitten zengin beslenmemiz gerekir. İrmik, folik asitten en zengin besinlerden biridir ve dolayısıyla sinir sistemi harabiyetten koruyarak Alzheimer hastalığı riskini azaltan bir üründür. Bununla birlikte irmik, E ve B1 vitamininden de zengindir. E, B1, B12 ve C vitaminleri; sinir sistemini duygusal ve çevresel stres faktörleri ile yaşlanma kökenli harabiyetten koruyan önemli besin ögeleridir.
İrmik, sofralarımızın naif misafiri… Sessiz sedasız, lezzetli tariflerimizi süslerken damarlarımızdan sinir sistemimize kadar her hücremizi besler, güçlendirir, kronik hastalıklardan korur. Hem tatlı hem tuzlu tariflere lezzet katar. Durum buğdayından yapılmış irmiği salatalarınızda, çorbalarınızda ve içli köfte, irmik helvası, revani gibi geleneksel tariflerimizde kullanabilir, sofralarınıza lezzetin yanında sağlığı getirebilirsiniz. Nuh’un Ankara Makarnası Mutfak Akademisi’nden şeflerimizin hazırladığı irmik tariflerinden faydalanmak, tariflerin yer aldığı oynatma listesine ulaşmak için tıklayın.
Dr.Tuba Günebak
Beslenme ve Diyet Uzmanı