Son zamanlarda ne çok duyuyoruz: “Detoksa başladım.” Peki, nedir bu detoks? Detoks, “detoksifikasyon” kelimesinin kısa halidir ve toksinlerden arınmak anlamına gelir. Öncelikle “detoks”un ne anlama geldiğini anlayalım. Gün içinde çeşitli toksinlere maruz kalıyoruz: çevre kirliliği, egzos dumanı, sentetik kimyasallar, deterjanlar, hava ve deniz kirliliğinden gelen ağır metaller, işlenmiş besinler, bilinçsiz ilaç kullanımı, alerjenler, enfeksiyon kaynakları gibi… “Detoks” veya tam adıyla “detoksifikasyon”, vücudumuzun toksinleri, metabolizma faaliyeti sonucu açığa çıkan istenmeyen maddeleri etkisiz hale getirmek, dönüştürmek ve vücuttan atmak için kendi kendine gerçekleştirebildiği bir süreçtir. Detoks diyetlerinin asıl amacı vücudunuzda zaten var olan arınma sürecini desteklemek, iyileştirmek, güçlendirmek olmalıdır. Birçok popüler yazıya ya da uygulamaya baktığınızda detoks yapabilmek için sebze ya da meyve suyu almanız ve içmeniz gerektiğinden bahsedilir. Peki, doğru mu? Detoks yapmak; çok düşük kalorili diyetler uygulamak, saatlerce aç kalmak, gün boyu sadece su içmek, ya da sadece meyve ve meyve suyundan oluşan kürler yapmak anlamına gelmez.
Size bir sır verelim: Sağlıkla çalışan böbreğiniz, karaciğeriniz, bağırsaklarınız ve akciğerleriniz varsa her gün doğal yollarla detoks yapıyorsunuz demektir.
Test: Detoksa İhtiyacım Var mı?
Peki, “Detoks yapmaya ihtiyacım var mı?” diye düşündüğünüz oluyor mu? Cevabınız evet ise, gelin beraber bir test yapalım. Aşağıdaki sorulara beraber cevap verelim. Sorulara cevap verirken hangi şıkkı seçiyorsanız, yanında yazan puanı not edin. Testin sonunda aldığınız puanı beraber toplayacağız ve yorumlayacağız.
- Sebze ve meyveleri organik mi tercih ediyorsunuz?
* Evet (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Hayır (5 puan)
- Dışarıda “fast food” restoranlarında yemek yiyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Kendinizi yorgun ve bitkin hissediyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Kendinizi mutsuz ve depresif hissediyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Stres seviyenizi nasıl tanımlarsınız?
* Düşük (1 puan)
* Orta (3 puan)
* Yüksek (5 puan)
- Şişkinlik, gaz ve hazımsızlık sorunu yaşıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Akne, egzema, kaşıntı gibi cilt sorunları yaşıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Ne sıklıkla uçuk, nezle ve virütik hastalık geçirirsiniz?
* Yılda 1-3 kez (1 puan)
* Ayda 1-2 kez (3 puan)
* Haftada 1 kez (5 puan)
- Kaç kilo vermek istiyorsunuz?
* 0-5 kg (1 puan)
* 5-15 kg (3 puan)
* 15 kg üzeri (5 puan)
- Günlük su tüketiminiz ne kadar?
* 2 litre ve üzeri (1 puan)
* 1-2 litre arası (3 puan)
* 1 litreden az (5 puan)
- İdrarınız hangi renk?
* Beyaza yakın(1 puan)
* Sarı (3 puan)
* Koyu sarı (5 puan)
- Günlük çay-kahve tüketiminiz ne kadar?
* 2-4 fincan (1 puan)
* 5-9 fincan (3 puan)
* 10 fincan üzeri (5 puan)
- Rafine şeker içeren gıdalar veya paketli ürünler tüketiyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Haftada 1-2 kez (3 puan)
* Hemen hemen hergün (5 puan)
14. Haftada kaç kez balık tüketiyorsunuz?
* 3-4 kez (1 puan)
* 1-2 kez (3 puan)
* Hiç (5 puan)
- Alkol kullanıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Arada bir (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Sigara kullanıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
17. Düzenli veya sık ilaç kullanıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Deodorant, parfüm, kolonya gibi kimyasal kimyasal ürünleri kullanıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Plastik kap ve şişe kullanıyor musunuz?
* Hayır (1 puan)
* Bazen (3 puan)
* Evet (5 puan)
- Günde kaç saati bilgisayar ve TV karşısında geçiriyorsunuz?
* 1-3 saat (1 puan)
* 3-6 saat (3 puan)
* 7 saat (5 puan)
Şimdi kaç puan aldığınıza bakalım. Elde ettiğiniz puan 20 ila 45 puan aralığında ise her şey yolunda demektir, 45-70 puan aralığında ise detoks yapmanız gerekiyor diyebiliriz, 70 ila 100 puan aralığında ise hemen beslenme şeklinizi düzene sokmanızı öneririz.
10 Maddede Detoks
Peki, gelelim, “Detoks nasıl yapılır? sorusuna. Bunu on maddede özetlemeye çalışalım.
- Detoks yaparken, toksinleri uzaklaştırabilmek için, posadan zengin beslenmenizi öneririz. Posadan zengin besinlerin başında makarna, bulgur ve kuru baklagiller gelir. Ama her makarna değil durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna olmalıdır.
- Antioksidan (toksin süpürücü) ve antienflamatuar (iltihap söndürücü) etkisi olan baharatlar kullanın: kekik, çörek, zerdeçal & karabiber ikilisi, nane, acı pul biber gibi.
- Güne taze sıkılmış limon suyu, zeytinyağı veya hindistan cevizi yağı eklenmiş su içerek başlayın.
- Günde beş porsiyon sebze ve meyve tüketmenizi öneririz. Sebzelerden protein açısından zengin olanları (bezelye, ıspanak, Brüksel lahanası, soya fasulyesi, bakla, acı kırmızı biber, ısırgan, ebegümeci, maydanoz), meyve ve sebzelerden glisemik indeksi düşük olanları (erik, kivi, elma, limon, şeftali, armut, çilek, kiraz, yaban mersini, mango, nar, ananas, erik kurusu, marul, brokoli, lahana, karnabahar, biber, koyu yeşil yapraklı sebzeler, domates, havuç, mantar) tüketmenizi öneririz.
- Her gün en az 2 litre su için. 5 litreyi geçmeyin. Suyunuza taze kesilmiş limon dilimleri ve nane yaprakları ekleyin.
- Basit şeker içeren besinler tüketmeyin,
- Kafein alımınızı sınırlayın. 400 derecenin üzerinde kavrulmuş kahve içmeyin.
- Probiyotik ve prebiyotik besinleri tüketin. Ev yapımı yoğurt, kefir, lahana ve salatalık turşusu, yayık ayranı, süzme peynir, boza, tarhana, şalgam suyu probiyotik besinlere; makarna ve bulgur prebiyotik besinlere örnektir.
- Günde beş fincanı geçmeden ada çayı, kiraz sapı çayı, rezene çayı, melisa çayı, yeşil çay ve beyaz çaydan birini ya da birkaçını için.
- Sigara ve alkol kullanmayın.
Nuh’un Ankara Makarnası Akademisinden şeflerimizin hazırladığı birbirinden lezzetli makarna tarifleri için oynatma listemize göz atabilirsiniz.
Sağlıklı ve güzel günler dileriz…
Dr. Ç. Tuba Günebak
Beslenme ve Diyet Uzmanı
İlgili İçerikler
