Boy uzaması, genetik faktörlerin yanı sıra doğru beslenmeyle de doğrudan ilişkilidir. Özellikle büyüme çağında sağlıklı bir beslenme, sadece boy uzamasını desteklemekle kalmaz. Aynı zamanda kemik gelişimini, bağışıklık sistemini ve genel sağlığı da olumlu etkiler. Doğru besinleri tüketerek büyüme hormonlarının düzenlenmesini sağlayabilirsiniz. Ancak hazır gıdalar ve sağlıksız içeceklerden uzak durmak gerektiğini unutmayın. İşte boy uzatan beslenme önerilerimiz…
- Her ana öğünde tabağınızda her besin grubundan besin olmasına özen gösterin. Yetersiz ve dengesiz beslenme ile kalsiyumdan zengin besinlerin yetersiz tüketimi kemik kaybına zemin hazırlar ki bu da boy uzamasının geri kalmasına neden olabilir.
- Ergenlik veya çocukluk döneminde kilo sorunu olan gençlere düşük kalorili zayıflama diyetleri asla uygulanmamalıdır. Bir diyetisyen kontrolünde çocuğun veya gencin büyüme ve gelişmesinin devamlılığını sağlayacak, gereksinmeleri ile uyumlu bir beslenme programı ile ideal ağırlığına kavuşması sağlanmalıdır. Aksi halde kas dokusu kaybı yaşanabilir. Kas kaybının artmasına bağlı olarak kas yoğunluğu azalır, kaslar kemikleri daha az kuvvetle sıkar, kemik yapımı azalır, uzun dönemde boy uzaması sekteye uğrayabilir.
- Kolalı içecekleri içmemenizi öneririz. Kolalı içeceklerin sık ve fazla miktarda tüketilmesi, içeriklerindeki fosforik asitten dolayı, kemik kaybını artırır ve bu da boy uzunluğunu olumsuz yönde etkiler.
- Hızlı hazır yemekler ve atıştırmalıklar yerine ev yemeklerine yönelmenizi öneririz. Hazır atıştırmalık besinlerle ya da hızlı hazır yemeklerle yani fast-food yiyeceklerle, hazır paketli noodle’larla vücuda yüksek miktarda sodyum alınır. Yüksek miktarda sodyum alımı böbreklerden kalsiyum atımını artırır. Bu da boy uzamasının yavaşlamasına neden olur.
- D vitamini seviyenizin yeterli olduğundan emin olun. D vitamini yetersizliği kalsiyum metabolizmasını baskılar ve bu da ergenin hedef boy uzunluğuna ulaşmasına mani olur.
- Boy uzamasının ideal şekilde gerçekleşmesi için kemik sağlığı çok önemlidir. Kemik sağlığı açısından en önemli besin ögeleri kalsiyum, magnezyum, K vitamini ve D vitaminidir.
a. Vücudumuzda bulunan kalsiyumun yaklaşık %99’u (yaklaşık 1,2 kg) kemik ve dişlerde bulunur. Her gün önerilen günlük kalsiyum gereksinimi olan 1000-1200 mg’a ulaşılması gerekir. Süt ve ürünleri tüketmeyen ya da tüketemeyen çocukların kalsiyumun diğer kaynaklarından faydalanması ya da kalsiyum desteği alması gerekir. Ancak, unutulmamalıdır ki yapılan çalışmalarda, tablet şeklinde alınan mineralin vücuttaki etkinliğinin besinle alınandan çok düşük olduğu gösterilmiştir. Süt ve süt ürünleri dışındaki kalsiyumdan zengin besinler karnabahar, tere, Brüksel lahanası, şalgam, kale (lahanaya benzer bir sebze), hardal yaprakları, Çin lahanası (bok choy), brokoli, şalgam yaprakları, badem, susam, barbunya, tatlı patates, ıspanak ve pazıdır.
b. Kemik yapımı ve korunumu sürecinde D vitamini önemli bir vitamindir. En önemli görevi kandaki kalsiyum ve fosfor düzeyini kontrol altında tutmasıdır. Esas kaynağı güneş ışığı iken (ten rengi koyu insanlarda gereksinim artar), yumurta sarısı, zenginleştirilmiş besinler ve yağlı balıklarla da bir miktar alım gerçekleşebilir.
c. K vitamini kemik hücrelerinin dönüşümü için gereklidir. Koyu yeşil yapraklı sebzeler, lahana türü sebzeler ve süt diğer K vitamini kaynaklarıdır.
d. Magnezyum diş ve kemik sağlığı için gerekli bir mineraldir. Kaynakları ceviz, badem gibi yağlı tohumlar, tam tahıllı besinler, koyu yeşil yapraklı sebzeler, deniz ürünleri, çikolata ve kakaodur.
- Büyüme sürecinin layıkıyla gerçekleşmesi için çocuğun günlük enerji gereksinmesini karşılıyor olması büyük önem taşır. Bu bağlamda enerji veren sağlıklı besinler (durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna, muz, yulaf ezmesi, ceviz, şekersiz yer fıstığı ezmesi gibi) günlük beslenme örüntüsü içinde mutlaka yer almalıdır.
- Büyüme süreci için önemli olan bir diğer nokta da protein gereksinmesinin karşılanıyor olmasıdır. Omega 3 yağ asitlerinden ve proteinden zengin derin soğuk su balıkları, derisiz hindi göğsü, az yağlı kırmızı et yanında nohut gibi kuru baklagiller, durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna, bezelye gibi bitkisel protein kaynakları düzenli olarak tüketilmelidir.
Boy uzamasını destekleyen doğru beslenme, genetik faktörlerin etkisini artırabilir ve ideal büyüme hedeflerine ulaşmanıza yardımcı olabilir. Dengeli bir diyet, kemik sağlığı, enerji seviyeleri ve genel fiziksel gelişim açısından önem taşır. Doğal ve besleyici gıdalarla hazırlanan bir beslenme planı, sadece büyüme çağındaki çocuklar için değil, yetişkinler için de güçlü kemikler ve sağlıklı bir vücut için temel oluşturur. Daha sağlıklı bir yaşam ve daha güçlü bir iskelet yapısı için bugünden beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirin. Nuh’un Ankara Makarnası Akademisinden şeflerimizin hazırlamış olduğu birbirinden lezzetli tariflere ulaşmak için oynatma listemize göz atabilirsiniz.
Dr. Tuba Günebak
Beslenme ve Diyet Uzmanı