Besin Zenginleştirme Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Birçok sağlık probleminin kökeninde yetersiz ve dengesiz beslenme yatar. Dünyada her dört kişiden biri, bir mikro besin yetersizliği yani vitamin ve mineral yetersizliği riski ile karşı karşıyadır*. Türk toplumunda yetersizliği en sık gözlenen vitamin ve mineraller; demir, D vitamini, folik asit ve B12 vitaminidir. Çünkü, genetik olarak bu besin ögelerinin yetersizliğine yatkınız. Birçoğunuz bu vitaminleri eczaneden aldığınız destek ürünlerle yani suplemanlarla destekliyor olsanız da bir süre sonra kanınızdaki seviyelerinin yeniden düştüğüne şahit olursunuz. Bu durumda yapmanız gereken vitamin, mineral destek ürünlerinizi kullanmaya devam etmek ve zenginleştirilmiş besinler tüketmektir.

“Zenginleştirilmiş besin ne demek?” dediğinizi duyar gibi oluyorum. Zenginleştirilmiş besinler, besin zenginleştirme uygulamaları ile teknolojik donanımı yüksek, yenilikçi markalar tarafından üretilen besinlerdir. Besin zenginleştirme uygulaması kapsamında ya besine doğal olarak yapısında bulunan ve yemek hazırlama teknikleri sebebiyle kayba uğrayan vitamin ve mineraller ya da o besinin üretildiği toplumdaki bireylerin genetik olarak yetersizliğine yatkın olduğu besin ögeleri eklenir. Besin zenginleştirme dışında bir de “besin güçlendirme” uygulamaları vardır ki bu da; besinlerde doğal olarak bulunmayan besin ögelerinin eklenmesidir.

Yaygın Besin Zenginleştirme Uygulamaları 

Besin zenginleştirme uygulamaları 1900’lerde Amerika’da başlamıştır. Türkiye’de ise sıklıkla zenginleştirilen besinler tahıllar, tuz ve ekmektir. Bunun dışında, bazı süt ve meyve suyu markalarında da besin zenginleştirme uygulamalarının gerçekleştirildiğine şahit oluyoruz. Bu bağlamda klasik bilgi; tahılların folik asit, tuzun iyot, ekmeğin demir ve folik asit ile zenginleştirilmesi yönünde olsa da Nuh’un Ankara Makarnası inovatif yani yenilikçi yaklaşımı, insan sağlığına gösterdiği önem ve halkına duyduğu sevgi ile zenginleştirilmiş makarna ve şehriye üretmiş, gerçek durum buğdayı irmiğinden ürettiği makarnayı ve şehriyeyi hem demir hem de folik asit ile zenginleştirmiştir.

Zenginleştirilmiş Besinlere İhtiyaç Duyulan Durumlar  

Folik asit yetersizliği olan kişilerde;  

– Yorgunluk,

– Ağız yaraları,

– Büyüme geriliği,

– Cilt solukluğu,

– Nefes darlığı,

– Sinirli ve gergin mizaç gözlenir.

Demir yetersizliği olan kişilerde ise; 

– Yorgunluk,

– Bağışıklık sistemi zayıflığı,

– Kalp ritminde artış,

– El ve ayaklarda üşüme,

– Öğrenme güçlüğü,

– Algılama zayıflığı,

– Unutkanlık,

– Uyku hali gözlenir.

Folik asit ve demir eksikliği kaynaklı bu sıkıntıları yaşayanlar için Nuh’un Ankara Makarnası’nın zenginleştirilmiş, vitaminli ürünlerini tüketmek faydalı olabilir. Bir toplumu oluşturan bireyleri vitamin ve mineral yetersizliklerinden koruyacak hamleler yapıyor olmak ve hele ki bu hamleyi şehriye, makarna gibi toplumun her kesiminden kişilerin severek tükettiği ve kolay ulaşılabilen ve her eve girebilen besinler üzerinden yapmak insanına değer veriyor olmanın en güzel göstergesidir. Çünkü tıpkı insanlar gibi markalar da sevdiklerini korur.

Vitaminli Arpa Şehriyenin Faydaları 

Arpa şehriye özünde B vitaminlerinden zengin bir besindir. Sodyum içeriğinin düşük olması ise büyük avantajdır. Çünkü, Türk halkı hipertansiyona yani yüksek tansiyona yatkın bir halktır ve sodyum oranı düşük besinlerle beslenmemiz faydalı olur. Gerçek durum buğdayı irmiğinden yapılmış arpa şehriyenin taklitlerinden sakının, araştırmacı ruhunuzu uyandırın, ne olduğundan emin olmadığınız besinleri tüketmeyin. Bir uzman olarak söylüyorum; gerçek durum buğdayından yapılmamışsa o makarnayı, şehriyeyi yemeyin.

Durum buğdayından yapılmış arpa şehriye doğaldır, üretim basamakları sebebiyle kullanmadan önce yıkanmasına gerek yoktur. Arpa şehriyeyi çorbalarda, pilavlarda, et yemeklerinde, salatalarınızda keyifle kullanabilirsiniz. Bunu kolayca yapabilmeniz için sizlerle güzel bir tekniği paylaşmak istiyorum.

Bir paket arpa şehriyenizi suyunu çektirerek haşlayın, dört kaşık dört kaşık buzdolabı poşetlerine bölün, derin dondurucunuza dizin. Her gün salatanıza önceden hazırladığınız bu poşetlerden birindeki arpa şehriyeyi koyun; üzerine zeytinyağı, toz zerdeçal, kekik, karabiber, acı pul biber karışımı ekleyin. Dört yemek kaşığı arpa şehriyeye karşılık o günkü beslenme programınızdan bir dilim ekmek azaltın. Üzerine eklediğiniz zeytinyağlı karışım da hem metabolizmanızı hem de bağışıklık sisteminizi desteleyecektir. Hiç yemek hazırlayamadığınız günlerde salatanıza eklediğiniz arpa şehriye miktarını artırarak bir öğün haline getirebilirsiniz. Yanında da bir su bardağı kefir ya da ayran eklemenizi öneririm. Ayrıca Nuh’un şefleri tarafından hazırlanmış olan lezzetli ve sağlıklı arpa şehriye tariflerine de hemen buradan ulaşabilirsiniz. 

Sevgisi, en az durum buğdayı irmiğinden hazırlanmış arpa şehriye kadar doğal insanlarla karşılaştığımız, damak tadımızın farkında olduğumuz bir hafta dilerim.

En içten sevgilerimle,

Dr.Tuba Günebak

Beslenme ve Diyet Uzmanı

* Bozok Tıp Derg 2019;9(2):164-69.