Dünya mutfaklarının vazgeçilmezi soslar, yalnızca yemeklerimizin lezzetlerini değil görüntüsünü de tamamlayan en önemli yardımcılarımız. Lezzetli bir sosun püf noktası da yemeğin lezzetini tamamen kapatmamasından ve pekiştirmesinden geçiyor. Lezzetli ve ilginç soslar deninceyse akla ilk gelen tabiki de Fransız ve Asya mutfağı. Asya mutfağında genellikle tatlı ve ekşi soslar kullanılırken, Fransız mutfağında daha çok etleri marine etmekte kullanılan tatlı ve ağır marine sosları göze çarpıyor. Türk mutfağına döndüğümüzdeyse sos kültürünün yerini yemek sularının aldığı görüyoruz. Yemeklerimizi kendi sularında pişirilip, o şekilde servis etmek bizler için mükemmel birer sos sayılsa da, bu eşsiz lezzetler genel mutfak kültüründe sos olarak kabul edilmiyor.
Gelin şimdi dünya mutfağının geleneksel ve en çok tercih edilen soslarından birkaçına hep birlikte göz atalım.
1- Soya Sosu
Bizim de son zamanlarda aşinalık kazandığımız ve yavaş yavaş mutfaklarımızda da kullanmaya başladığımız bilindik bir lezzetle başlayalım. Soya sosu, soya fasulyesinin su, tuz ve tahıllarla birlikte fermantasyona uğratılması sonucu elde edilir ve genellikle de Çin mutfağı başta olmak üzere tüm Uzak Doğu’da yaygın olarak kullanılır. Yemeklere çarpıcı bir lezzet katan bu bol tuzlu sos; çorba, makarna ve pirincin kullanıldığı her yemekte tuz yerine kullanılabilir. Türk mutfağında genellikle sofra tuzu ve kaya tuzu kullanmaya alışkın olunduğundan, tuzu azaltılmış soya sosu tercih etmek bizim damak tadımız için daha uygun olacaktır.
İlgili İçerik: Çin Usulü Tavuklu Makarna Salatası
2- Tatlı Acı Sos (Sweet Chili Sos)
Yine bizim de alışık olduğumuz bir lezzetle devam edelim. Bildiğimiz üzere Türk mutfağı bol baharatlı bir yeme kültürüne sahip. Özellikle ülkenin bazı bölgelerinde acı baharat kullanımı çok yaygın. Uzak Doğu’da da sık kullanılan ave tatlı acı sos kullanılarak yAcı biber olarak kırmızı çili biberi kullanılıp şeker ile tatlandırıldığı için bu sosa tatlı acı sos ismi verilmiş. Bu şekilde acı ve tatlıyı bir arada kullanıyor olmaları Uzak Doğu mutfağını bizden ayıran en önemli özellik. Tatlı acı sos, et ve tavuk dışında balık yemeklerinde de oldukça sık kullanılıyor. Bir kaşık çili sos, çorbalara ve makarnalara lezzet ve acı tat vermek için gayet yeterli. Eğer acı lezzetlerden hoşlanıyorsanız, özellikle kızartmalara ve kalamar tavaya da çok yakışan bu sosa bir şans verip denemekte fayda var.
İlgili İçerik: Dünya Mutfaklarına Yolculuk: Meksika
3- Wasabi Sosu
Acı ve bilindik lezzetlerden devam edecek olursak en çok ismini duyduğumuz ve aşina olduğumuz soslardan birisi de wasabi olsa gerek. Özellikle Japon mutfağına ait olan bu sos daha çok suşi ile beraber tüketiliyor. Wasabi/Vasabi aslında havuç ya da turp benzeri bir bitki kökü olmakla birlikte sos da bu bitki kökünün rendelenmesiyle elde edilir. Bu bitkinin kökü saat yönünde rendelendikçe macun kıvamına gelir ve acısı ortaya çıkar. Ancak bu acılık çok uzun soluklu değildir ve sadece 15-20 dakika kadar sürer. Bu nedenle Japonya’daki suşi restoranlarında wasabi/vasabi sipariş üzerine hazırlanır ve hemen servis edilir.
4- Hollandes Sos
Biraz da Fransız mutfağına damga vurmuş beş temel sostan biri olan ve sarı sos olarak da bilinen Hollandez Sos’a (Hollandaise Sauce) bakalım. Hollandez sos aslında bir mayonez çeşitidir ve mayonezden farklı olarak zeytinyağı yerine suyu buharlaştırılmış tereyağı (sade yağ) kullanılır. Hollandez’de diğerlerinden farklı olarak suyunu çektirme teknikleri uygulanmaz. Onun yerine aynı mayonez yapımındaki gibi yumurta sarısının yağı ve limon suyunu bağlaması beklenir. Özellikle etlere çok yakışan sosumuz, şekersiz çırpılmış kremayla karıştırıldığında da ortaya Muselin sosu çıkar ve bu sos etlerin dışında balıklarla ve sebzelerle de kullanılabilir.
5- Espanyol Sos
Listemizi yine Fransa yapımı bir sosla sonlandırmak istedik. Espanyol Sos, ‘kahverengi sos’ olarak da bilinir. Bu sosun içeriğinde diğer soslardan farklı olarak havuç, kereviz ve soğan gibi sebze karışımları ve et suyuyla karışık kemikli et bulunur. Ardından domates sosu ve baharatlar da eklenen sosumuz, biftek ve fileminyon gibi kırmızı etlerle çok iyi gitmesiyle dünya mutfağında fazlasıyla ses getirmiştir.
İlgili İçerikler
