Gebelik Şekeri Yani Gestasyonel Diyabette Beslenme

Gebelikte tanı alan diyabete “gestasyonel diyabet” denir. Gestasyonel diyabetin bilinen diyabet (şeker) hastalığından farkı, gebeliğin bitiminde iyileşebilir özellikte olmasıdır. Gebelikte fetüsün, yani anne rahmindeki bebeğin rahme tutunmasını kolaylaştıran bazı hormonlar (prolaktin, progesteron, kortizol) insülin salınımını baskılayabilir. Buna bağlı olarak azalan insülin salınımı, annenin kan şekeri metabolizmasını bozarak diyabet benzeri bir tablonun ortaya çıkmasına neden olur. Bu durum, genellikle 24. gebelik haftası civarında ortaya çıkar ve her 100 gebeden 7’sinde gözlenir. Gestasyonel diyabet tanısı, şeker yüklemesi testi ile konur ve varlığı fark edilip kontrol altına alındığı sürece anne hiç sıkıntı yaşamaz. Ancak, tedavi edilmezse çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Tedavinin en önemli kısmı ise beslenmenin düzenlenmesidir. Bu düzenlemede amaç, anneyi sağlıklı besleyerek kan şekerini dengede tutmak ve gelişebilecek komplikasyonlardan korumaktır.

Önceki gebeliğinde gestasyonel diyabet öyküsü olanlar, gebelik öncesinde insülin direnci ya da glikoz intoleransı tanısı olanlar, ailesinde Tip 2 Diyabet tanısı olanlar, önceki gebeliğinde amnion sıvısı azaldığı için riskli diyabet öyküsü olanlar, iri bebek (doğum ağırlığı 4 kg’ın üzerinde) doğurmuş kadınlar, önceki ya da bu gebeliğinde 20 kg’ın üzerine ağırlık kazanmış olan kadınlar, açlık kan şekeri ölçümü 100 mg/dl’nin, tokluk kan şekeri ölçümü 140 mg/dl’nin üzerine çıkanlar, gebeliğe başlangıç ağırlığı yüksek olan kadınlar; gestasyonel diyabet riski taşır.

Gestasyonel diyabetten korunmak için;

• Öğün atlamayın,
• Meyve porsiyonlarını kontrol altına alın. Meyve yediğiniz ara öğünde yanında süt ya da süt ürünü tüketmeyi ihmal etmeyin. Konserve meyve ise sakın almayın ve tüketmeyin.
• Günlük beslenmenizde; tam tahıllı ürünlere (tam tahıllı ekmek, bulgur, kara buğday, esmer makarna gibi), sebzelere, kuru baklagillere (yeşil mercimek, nohut gibi), yağlı tohumlara (ceviz, çiğ badem gibi) yer verin. Bu besinler yüksek posa içermekle birlikte; vitamin, mineral, iz element, antioksidan ve bazı koruyucu fitokimyasalların (bitkisel biyoaktif bileşenlerin) da iyi bir kaynağıdır.
• Yapay tatlandırıcı kullanmayın.
• Doktorunuza da danışarak, her gün düzenli kan şekeri takibi yapın ve bir kayıt defteri tutun.
• Etiket bilgisi okuma alışkanlığı kazanın. Bir besinin üzerinde “şekersiz” etiketi olmasına aldanmayın, etiketini inceleyin.

Bugün kan şekeri dengesini koruyan, gebeler için de çok faydalı bir tarifle karşınızdayız: Fırın Bamyalı Makarna.  

 Fırın Bamyalı Makarna tarifimiz 4 kişiliktir. Ön hazırlık süresi 5 dakika, pişirme süresi 25 dakikadır. Zorluk derecesi 3 yıldızdır.

Fırın Bamyalı Makarna Tarifinde Yer Alan Besinlerin Faydaları 

Tarifimizin önemli malzemelerinden olan bamya; bitkisel proteinden, magnezyum, folik asit, A, C, K ve B6 vitaminlerinden zengin bir besindir.

• Bamya; C vitamini başta olmak üzere, içerdiği birçok antioksidan besin ögesi ve çektin ile kanserden koruyan besinler listesinde yerini alır.
• Posadan zengin yapısı ile bağırsaklarda kolesterol emilimini azaltarak kalp sağlığını, polifenollerden zengin yapısı ile de damar sağlığını korur.
• Bamya, kan şekeri dengesinin korunmasını kolaylaştıran besinlerden biridir. Bu nedenle, şeker (diyabet) hastaları ve gebelik şekeri (gestasyonel diyabeti) olan anneler için de iyi bir öğün alternatifidir.
• Anne adaylarının gebelik sürecinde bebeklerini nöral tüp defektinden koruyabilmek için, folik asitten zengin beslenmeleri ve doktor kontrolünde folik asit desteği almaları gerekir. Folik asitten zengin besinlerden biri de bamyadır.
• Kemik sağlığını koruyan besin ögeleri; kalsiyum, D vitamini, magnezyum ve K vitaminidir. Bamya, K vitamininden zengin bir besin olarak kemik sağlığını korur; osteoporoz, yani kemik erimesi riskini azaltır.
• Kolon, yani kalın bağırsak kanseri vakalarının birçoğunun geçmiş öyküsünde kronik kabızlık problemi vardır. Bamya, posadan zengin bir besin olarak bağırsak sağlığını korur.

Bu tarifimizde kullanacağımız kekik; antioksidan, anti-viral ve anti-bakteriyel bir besindir.

• Kekik; hücre içinde glikozun, yani kan şekerinin kullanılabilirliğini artırarak kan şekerini dengeleyen, bu sebeple şeker (diyabet) hastalarının ve gestasyonel diyabeti olan annelerin her daim sofrasında olması gereken bir çeşni vericidir.
• Kekik özütü, kan yağlarını dengeleyici etkileri ile damar sağlığını destekleyen, kötü huylu kolesterol (LDL kolesterol) seviyesini düşüren, trigliserit seviyesini dengeleyen, iyi huylu kolesterol (HDL-kolesterol) seviyesini artıran bir  çeşni verici olarak; diyabet (şeker) hastalarının, kalp hastalarının, kan şekerini dengelemek ve kalp sağlığını korumak isteyen herkesin kullanması gereken bir çeşni vericidir.
• Gribal bir enfeksiyon geçirdiğinizde tüketeceğiniz kekik çayı, grip semptomlarını azaltarak toparlanma sürecinizi hızlandırır.

Yemeğimizin bir diğer unsuru olan zeytinin faydalarına değinelim.

• Zeytin; E vitamininden zengin yapısı ile bağışıklık sistemini destekleyen, antiaging, yani yaşlanma karşıtı etkisi olan ve Alzheimer riskini azaltan bir besindir.
• Zeytin; oleik asit kaynağıdır ve bu sayede kalp sağlığını korur, kanser riskini azaltır, enflamasyonu (vücudumuzdaki iltihabi reaksiyonları, alevlenmeleri) söndürür.
• Zeytin, içerdiği oleuropein ve kuarsetin ile Koronavirüs’ten koruyan besinler listesinde yerini alır.
• Tuzlu zeytinler; hipertansiyon, yani yüksek tansiyon hastaları tarafından tercih edilmemelidir.

Tarifimizin temel bileşeni olan makarna; posadan zengin probiyotik yapısı ile şişmanlatmayan, bilakis kilo kontrolünü kolaylaştıran bir besindir. Makarnayı nasıl pişirdiğiniz (suyunu çektirerek pişirmelisiniz), yağlı soslar kullanıp kullanmadığınız, porsiyon kontrolünüz önemlidir ve makarnanın vücut ağırlığınız üzerindeki olumlu ya da olumsuz rolünü belirler.

Fırın Bamyalı Makarna tarifimizin besin ögesi bileşimine birlikte bakalım:

Fırın Bamyalı Makarna tarifimizi tükettiğimizde günlük;

• Karbonhidrat gereksinimimizin %34’ünü,
• Protein gereksinimimizin %33’ünü,
• Yağ gereksinimimizin %21’ini karşılamış oluruz.

Fırın Bamyalı Makarna tarifimiz; bağışıklık sistemini güçlendirmek isteyen ve kalp sağlığını önemseyen herkes tarafından, hem öğle hem de akşam öğünlerinde keyifle tüketilebilir.

Dr. Tuba Günebak

 Beslenme ve Diyet Uzmanı