Glütensiz Beslenmek Faydalı mı?

Son zamanlarda glütensiz besinler zayıflama sürecini destekler mi sorusuyla sık sık karşılaşıyoruz. Bu sorunun cevabını vermeden önce glütenin ne olduğunu anlayalım. glüten, tahılların yapısında bulunan bir depo proteindir. Arpa, buğday ve çavdar glüten içeren besinler iken kinoa, amarant, sorgum, karabuğday ve pirinç gibi besinler glüten içermeyen tahıllardır. Yulaf ise glüten içeriği açısından tartışmalı bir besindir.

Peki, kimler mutlaka glütensiz beslenmelidir? Çölyak hastalığı olan kişilerin tartışmasız glütensiz beslenmesi gerekir. Bunun dışında bağışıklık sisteminin baskılandığı özel durumlarda bir diyetisyen gözetiminde, bir süre glütensiz beslenme uygulanabilir. Sırf popüler bir uygulama olduğu için, glütensiz beslenme çabası içinde olmak fayda sağlamak yerine zarar verebilir.

Gereksiz Yere Glütensiz Beslenmenin Zararları 

Tıbbi gereksinim olmadan sadece moda diye glütensiz beslenme çabası içinde olmanın ne gibi zararları olabilir?

• Glütensiz besinlerin posa içeriği glüten içeren besinlerden düşüktür. Makarna, bulgur gibi posadan zengin besinler bağırsak hareketlerini artırarak hem metabolizmayı hızlandırır hem de yağlı besinlerin tüketimi ile vücuda alınan yağın bağırsaklardan emilim oranını azaltarak kan yağları seviyesinin dengelenmesine destek olabilir. Bu nedenle, lüzumu yokken glütensiz beslenmek kan yağları seviyesinde artışa zemin hazırlayabilir.
• Glütensiz ürünlerin yağ içeriği glüten içeren besinlerden daha yüksektir. Bu nedenle, zayıflama sürecinde, özel bir glüten hassasiyeti olmadığı takdirde makarna, bulgur gibi besinlerin tüketimi zayıflama sürecini destekleyebilir.
• Glütensiz ürünlerin karbonhidrat içerikleri daha yüksek olduğu için glisemik indeksleri yani kan şekerini yükseltme hızları da glüten içeren ürünlerden daha yüksektir. Bu nedenle, özel gereksinim olmadığı sürece, iştah kontrolü adına ana öğünlerde makarna, bulgur gibi posa içeriği yüksek, glisemik indeksi düşük besinlerin tüketimi daha faydalıdır.
• Mineraller açısından bakıldığında glütensiz ürünlerin çinko ve magnezyum içeriklerinin düşük olabileceği belirlenmiştir. Çinko ve magnezyum vücut direncini artıran, kalp dostu minerallerdir.
• Glütensiz diyetlerde ağır metal maruziyet oranı artabilir. Çevre kirliliğinin gündemimizde olduğu, temiz içerikli hayvansal kaynaklı besinlere ulaşmanın zor olduğu bu günlerde, bağırsakların çalışma hızını artıran, ağır metal bulaşı riskini düşüren durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna gibi tam tahıllı besinlerin tüketimi önem taşır.
• Glüten içeren besinler, glütensiz besinlerde bulunmayan ve prebiyotik özellik taşıyan (bağırsaklardaki iyi huylu bakterileri besleyen) inulin gibi birçok besin ögesini sağlar. Yapılan bir bilimsel çalışmada gerekli olmadığı halde glütensiz diyet uygulayan bireylerde kompleks karbonhidrat alımında azalmaya bağlı olarak bağırsaktaki yararlı bakteri sayısında azalma, patojen (kötü huylu) bakteri sayısında artma olabileceği görülmüştür.

Ez cümle, glüten hassasiyetiniz, glüten intoleransınız ya da Çölyak hastalığınız varsa mutlaka glütensiz beslenmelisiniz. Ancak ve ancak, glüten ile ilgili hiçbir sorununuz olmadığı halde sadece daha hızlı zayıflayacağınızı zannederek ya da moda olduğu için glütensiz bir beslenme modeli uygulama çabası içinde iseniz kendi kendinize zarar vermeyin lütfen. Sizi seviyoruz ve korumak istiyoruz.

Nuh’un Ankara Makarnası Akademisinden şeflerimizin hazırlamış olduğu birbirinden lezzetli tarifler için oynatma listemize  göz atabilirsiniz.

Dr. Tuba Günebak

Beslenme ve Diyet Uzmanı

KAYNAKLAR

1. Biesiekierski, J.B., What is gluten? Journal of Gastroenterology and Hepatology 2017; 32: 78–81.
2. Penagini F, Dilillo D, Meneghin F, Mameli C, Fabiano V, Zuccotti GV. Glutenfree diet in children: an approach to a nutritionally adequate and balanced diet. Nutrients 2013; 5(11): 4553-65.
3. Vici, G., Belli, L., Biondi, M., Polzonetti, V., gluten free diet and nutrient deficiencies: A review. Clinical Nutrition 2016; 35: 1236-1241.
4. Patel, N. K., Lacy, B. E. Another Reason to Avoid the gGuten-Free Fad? Clinical Gastroenterology and Hepatology 2017; 16(2):184-185.