Anadolu’da bir söz vardır: “Bir deli bir kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamış.” Bizim diyet, beslenme mevzuları da o hesap. Biri ortaya çıkıyor, “Böyle beslenin!” diyor. İşin kötüsü bir grup insan da araştırmadan inanıyor, peşinden gidiyor. Bir vakit biri dedi ki: “Zayıflayabilmek için glutensiz beslenin.” Bir sürü kişi hayatından ekmeği, makarnayı, bulguru, yulafı çıkarttı; başladı glutensiz beslenmeye. “Mazaallah!” dedim içimden, “Ya diyetisyen olmasaydım da ben de inansaydım. Ya o mis gibi ekşi maya ekmekten, mis gibi makarnamdan mahrum kalsaydım, hele ki en sevdiğim yassı spaghettidir.”
Glutensiz diyet bir beslenme tedavisi modelidir. Vücudunda gluteni tolere edemeyen yani hassasiyeti olan kişiler için geliştirilmiş bir beslenme şeklidir. Glutensiz diyetten; anklozan spondilit, fibromyalji gibi romatizmal rahatsızlığı olan, hashimato troidi gibi otoimmün hastalığı olan, çölyak hastalığı olan kişiler fayda sağlarlar. Onun dışında sağlıklı birinin glutensiz diyet yapması anlamsız ve hatta zararlı olabilir.
Gereksiz Yere Glutensiz Diyet Yapmanın Zararları
Glutensiz besinlerin enerji ve yağ içeriği yüksek, posa içeriği düşüktür. Glutene hassasiyeti olmayan birinin makarnayı, bulguru hayatından çıkarması posa alımının azalmasına, bu sebeple bağırsaklarından yağ ve kolesterol emiliminin artmasına ve buna bağlı olarak da kalp ve damar hastalıkları riskinin artmasına neden olabilir. Ayrıca glutensiz ürünler genellikle demir, folik asit ve B vitaminlerinden fakirdir. İhtiyacı yokken glutensiz ürün tüketen kişilerin sadece yassı spaghettinin verdiği keyiften mahrum kalmadığı; demir, folik asit, kalsiyum, selenyum, magnezyum, çinko, niasin, tiamin, A vitamini alımlarının da yetersiz olabildiği bilimsel araştırmalarca gösterilmiştir.
Posadan zengin makarna, bulgur, sebze gibi besinlerden bolca tüketen kişilerin posa alımları yüksek olduğu için toksinlerden de daha kolay arındıkları saptanmıştır. Yapılan çalışmalar glutensiz beslenmeyle birlikte toksik metallere maruz kalma riskinin artabileceğini göstermiştir. Amerika’da yapılan bir çalışmada gluten hassasiyeti olmadığı halde glutensiz diyetle beslenen kişilerin kontrol grubuna göre idrarlarında arsenik ve civa konsantrasyonlarının daha yüksek bulunduğu bildirilmiştir. Bu da kronik hastalıklar ve özellikle de kanser için risk etmenidir.
İhtiyacınız yokken kendinizi tahıl ürünlerinden ürünlerinden soyutlamanız ve glutensiz ürünlere yönelmeniz glisemik indeksi yüksek beslenmenize neden olabilir. Halbuki durum buğdayından yapılmış makarna, glisemik indeksi düşük bir besindir. Sizi şeker hastalığından korur. Ancak, dikkat edin, durum buğdayından yapılmış gerçek makarnadan bahsediyorum. Kötü niyetli üreticilerin ürettiği ekmeklik undan yapılmış makarnada bu etkiyi göremezsiniz ve hatta ekmeklik undan yapılmış makarna, şeker hastalığı riskinizi artırabilir.
Glutensiz ürünlerin glisemik indeksleri eşdeğerlerine göre daha yüksektir. Glisemik indeksi yüksek bir diyetle beslenmek insulin direnci, yüksek tansiyon, karın bölgesi şişmanlığı ve kan yağları yüksekliğinin birlikte seyrettiği bir tablo olan metabolik sendrom riskini arttırabilir.
Glutensiz diyet, bağırsak mikrobiyotasını da etkileyebilir. Durum buğdayından yapılmış makarna, prebiyotik özellik taşır. Yani, sadece bizi değil vücudumuzdaki iyi huylu bakterilerden oluşan mikrobiyotamızı da besler. Sağlıklı bireylerin gereği yokken glutensiz besin tüketmeleri sonucunda bağırsak mikrobiyotalarının zayıfladığı, bağırsak dengelerinin bozulduğu, kötü huylu bakterilere açık hale geldikleri saptanmıştır.
Siz siz olun her duyduğunuza inanmayın. Beslenme ile ilgili bir yazı okuduğunuzda bunu kim yazmış, yazan kişinin uzmanlık alanı neymiş diye bir bakın. Medya ve de sosyal medyada ciddi bir bilgi kirliliği var. Kendinizi korumanızın yolu bilinçli ve farkında olmaktan geçer. Aldığınız besinlerin menşeini araştırın. Kim üretmiş diye bir bakın. Köklü bir firma tarafından mı üretilmiş, merdiven altı bir imalathanede mi üretilmiş araştırın. Kimse kimseyi kendisi kadar koruyamaz. Kendinizi iyi koruduğunuz ve sevdiğiniz günleriniz olsun. Ayrıca Nuh’un Ankara mutfağında şeflerimizin hazırlamış olduğu lezzetli yassı spaghetti tariflerine ulaşmak için tıklayın.
Dr. Tuba Günebak
Beslenme ve Diyet Uzmanı
İlgili İçerikler
Glütensiz Beslenmek Faydalı mı?
Ev Yemeklerinin Damga Vurduğu Kütahya Mutfağı
