Kolesterol deyince aklınıza ne geliyor? Muhtemelen zihninizde yağ ile özdeşleşmiş bir terim olsa gerek. Ne dersiniz? Doğru, yağlı besinler kolesterol içerir ama sadece hayvansal yağ içeren besinler kolesterol içerir. Mesela zeytinyağı da yağdır ama kolesterol içermez. Tereyağı, süt, et hayvansal kaynaklı besinler oldukları için kolesterol içerirler.
Kolesterolü Dengelemenin Önemi
Gün içinde besinlerle aldığımız kolesterol miktarını dengelememizdir asıl önemli olan. Çünkü, normal düzeyde kolesterol alımı sağlığımızın korunması için önem taşırken fazlalığı risk yaratabilir. Örneğin, kolesterol derimizde D vitamini oluşumu, östrojen, testosteron gibi cinsiyet hormonlarının sentezi, hücre zarının, sinir ağlarının korunması gibi birçok fonksiyon için gerekli iken fazla kolesterol alımı damar tıkanıklığı riskini artırabilir. Bu yüzden kolesterol seviyesini yükselten et gibi, süt ve yoğurt gibi hayvansal kaynaklı besinlerin tüketim miktarını kontrol altına almak gerekir. Aynı zamanda bu besinleri durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna gibi posadan zengin ürünlerle birlikte tüketmek de büyük önem taşır. Unutmayın, sadece durum buğdayı irmiğinden yapılmış makarna gerçek makarnadır. Ve sadece gerçek makarna posadan zengindir. Makarna gibi posadan zengin ürünler, besinlerin bağırsaklardan besinlerin geçiş hızını artırarak alınan kolesterolün vücuda giren miktarını azaltırlar. Yani gerçek makarna tüketmek kandaki kolesterol seviyesinin dengelenmesine yardımcı olur. Bitki ağırlıklı bir beslenme modelini takip etmek de kolesterol seviyesinin korunması açısından faydalı olacaktır.Kötü huylu kolesterol seviyesinin uzun vadede yüksek kalması damar tıkanıklığından inmeye kadar birçok sağlık sorununa zemin hazırlayabilir.
Kandaki Kolesterol Düzeyini Artıran Faktörler Nelerdir?
Araştırmalar gösteriyor ki kolesterol seviyesinin yükselmesinde etkili olan tek faktör hayvansal kaynaklı besinlerin fazla tüketilmesi değildir. Kandaki kolesterol seviyesinin yükselmesine neden başka etmenler de vardır. Gelin bu etmenlere hep birlikte bir göz atalım.
-
Stresli Yaşam
Stres, kötü huylu kolesterol seviyesini artıran, iyi huylu kolesterol seviyesini ise düşüren bir etmendir. Stresinizi yönetmek için sizlere iki önerimiz olabilir. Birincisi düzenli olarak meditasyon, yoga ve nefes çalışmaları yapmanızdır. İkincisi önerimiz ise makarna, muz, hindi göğsü, çiğ badem gibi huzur hormonu (seratonin) düzeyini yükselten besinleri daha sık tüketmenizdir.
-
Çok Sık Kahve İçmek
Kahve içmeyi seviyorsanız, kolesterol seviyenizi dengede tutabilmek için yapmanız gereken günde 3 kupayı geçmeden filtre edilmiş kahve içmektir. Çünkü, filtre edilmemiş kahve içme (French press, Türk kahvesi ya da espresso gibi) alışkanlığı kanınızdaki kolesterol düzeyini olumsuz etkileyebilir.
-
İlaç Kullanımı
Bazı ilaçların kolesterolünüz üzerinde beklenmeyen bir etkisi olabilir. Belirli doğum kontrol hapları, idrar söktürücüler, kalp ritmi düzenleyiciler, bazı yüksek tansiyon ilaçları kolesterolünüzü yükseltebilir.
-
Troid Bezlerinin İyi Çalışmaması
Vücudunuz, ihtiyaç duymadığı fazla kolesterolü atmaya yardımcı olmak için tiroid hormonlarını kullanır. Bu nedenle, tiroid bezinizin iyi çalışmadığı durumlarda kolesterol düzeyleriniz yükselebilir.
-
Şeker Hastalığı
Yetişkin tipi şeker (Tip 2 diyabet) hastaları sağlıklı ve kan şekerini dengeleyecek bir beslenme modeli içinde olmadıkları takdirde kanda yükselen şeker, kötü huylu kolesterol seviyesinin de yükselmesine sebep olabilecek bir fizyolojik mekanizmayı tetikleyebilir. Bu nedenle hayvansal kaynaklı besin tüketimini dengelemek kadar makarna, bulgur gibi tam tahıllı besinlerden zengin beslenmek de önem taşır.
-
Menopoz Dönemi
Menopoz, kolesterol seviyesinin yükselmesinde etkili bir diğer faktördür. Menopoz sebebiyle azalan östrojen yani kadınlık hormonu seviyesini dengeleyebilmek için vücut östrojenin ham maddesi olan kolesterolü kendi kendine sentezlemeye ve seviyesini yükseltmeye başlar. Menopoz döneminde sevdiğiniz makarna türlerine günlük beslenmenizde yer verin, mesela burgu makarnaya.
-
Karaciğer Sorunları
Karaciğer sorunları kolesterol yüksekliğinin arkasında yatan bir başka etmendir. Karaciğeriniz kolesterolü yapar, işler ve parçalar. Karaciğeriniz düzgün çalışmadığında, kolesterol seviyeniz olumsuz etkilenebilir.
-
Hamilelik Dönemleri
Hamilelik sırasında kadınları vücutları anne rahmindeki bebeğin büyümesine ve gelişmesine yardımcı olmak için kolesterol kullanır. Bu nedenle, hamile kadınların kolesterol düzeyleri ikinci ve üçüncü üç aylık dönemde %50’ye kadar yükselebilir. Ancak, gebelikte yükselen kolesterol seviyesini dikkate almanıza gerek yok, doğum yaptıktan üç ay sonra normal seviyeye gelecektir.
-
Düzensiz Yaşam
Sigara kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı, kilo fazlalığı ve kolesterol yüksekliğine olan genetik yatkınlık da kandaki kolesterol seviyesini yükseltebilir.
İster burgu makarna olsun ister spagetti, durum buğdayı irmiğinden yapılmış olması şartıyla her makarna kolesterol seviyenizi dengelemenize yardım eder. Sağlıklı bir besin olmasının yanında makarna herkesin ulaşabildiği, kıymetli bir besindir de. Gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz: Her akşam makarna yemenizde hiç bir sakınca yoktur. Nuh’un Ankara Makarnası Lezzet Akademisi’nden şeflerimizin hazırladığı tariflerden oluşan oynatma listeni mutlaka ziyaret edin.
Dr. Tuba Günebak
Beslenme ve Diyet Uzmanı
İlgili İçerikler
