İnsanlığın gelişimine ilk zamanlarından beri şahitlik etmiş, medeniyetler beşiği Mezopotamya’nın verimli toprakları arasında yer alan masallar diyarı Mardin, tarihi boyunca ev sahipliği yaptığı kültürlerin tüm izlerini taşıyan, dünyanın en kadim kentleri arasındadır. Yerleşik hayata geçmiş topluluklara M.Ö. 50.000 yılından beri ev sahipliği yapan bu şehir, hububatla başlayan ilk tarım uygulamalarının, ilk çömlekçilik ve hayvancılık faaliyetlerinin görüldüğü verimli toprakları sayesinde köklü bir üretim ve yemek kültürünü de barındırır. Yine tarihsel gelişim sürecinde şehri yurt olarak benimsemiş çok sayıda medeniyet bulunduğundan, günümüzde dahi çok çeşitli dil, din ve kültürü birbiriyle buluşturur. Bu kültür mozaiği şehrin her ilçe ve mahallesinde çeşit çeşit ürünler ve tatlar bulmak mümkündür.
Mardin’in verimli topraklarından elde edilen zeytin, kiraz ve bulgur gibi çok çeşitli ürünler ile şehirde gerçekleştirilen nitelikli hayvancılık faaliyeti, Güneydoğu Anadolu yöresine has baharat ve et kültürüyle birleşerek yüzyıllar öncesinin lezzetlerini günümüze taşır. Yiyenlerin damağında bir şölen hissi yaratan bu yemekler sayesinde Mardin özellikle son yıllarda çok önemli bir gastronomi turizmi merkezi haline gelmiştir. Biz de bu yazımızda size bu kadim mutfak kültürünün başlıca ürün ve yemeklerini tanıtacağız.
Mardin Mutfağının Benzersiz Ürünleri
Mardin’in masalsı geçmişiyle beslenen kültüründeki çeşitlilik mutfağına da yansımıştır. Her ne kadar yemeklerinde temel malzeme et olarak görünse de bu tarifler, bölgenin kendine has sebze, meyve, yemiş ve türlü türlü otuyla bambaşka bir lezzet kazanır. Şehrin eşsiz ürünlerinin dahi sıralamakla bitmeyeceğini biliyoruz ancak en çok öne çıkanlarını bu başlığımızda sizlere kısaca tanıtacağız.
Kavun: Mardin’in Midyat ilçesinde üretilen ve hem ithal hem de sera üretimi kavunlara leziz bir alternatif olan kavunlar, susuz yetiştirildiklerinden düşük şeker içerikleri ve hafif mayhoş tatlarıyla yaz sıcaklarında sağlıklı ve ferahlatıcı lezzetler arayanlar için birebirdir. Silindir şekli ve açık sarı rengiyle türdeşlerinden ayrılan, mis kokulu Mardin kavunları aynı zamanda kemik erimesi ve diyabet hastalarına da tavsiye edilir.
Acur: Kabakgiller arasında “yeşil altın” olarak bilinen acur da Mardin yöresinde tamamen susuz ve hiçbir ilaç, hormon ya da gübre kullanılmadan yetiştirilir. Taptaze kokulu bu yaz sebzesi, çiğ tüketilebileceği gibi kişniş ve sarımsak katılarak hazırlanmış enfes turşusuyla da sofralarımızda yer bulur. Uzun ve açık yeşil renkli ya da yuvarlak ve koyu yeşil olabilen Mardin acuru, özellikle sindirim sistemi için çok faydalıdır.
İmlebbes (Badem Şekeri): Yaygın olarak tüketilen badem şekerlerinden rengi kadar tadıyla da ayrılan Mardin badem şekeri hem yöre halkı hem de turistler tarafından sevilerek tüketilir. Tarihi onlarca yıl öncesine dayanan ve bölgede üretilen bademlerin kullanıldığı bu çerez, tarçın ve kakule gibi baharatlarla çeşnilendirildiğinden fazlasıyla aromatiktir. Mavi rengi ise bölgedeki özel bir ağaçtan elde edilen kök boyayla verilir.
Zeynebi Üzümü: Kahvaltı sofralarımızın vazgeçilmezi olan diğer yeşil zeytinlerden ince ve uzun yapısıyla ayrılan bu üzüme şekli nedeniyle bölgesel ağızda “narin” anlamına gelen “Zeynebi” ismi verilmiştir. Tamamen doğal yöntemlerle üretilen Zeynebi üzümü, tatlı olduğundan çoğunlukla kurutulup çerezlik olarak tüketilir.
Tandır Ekmeği: Mardin’de tarihsel olarak mutfak kültürünün bir parçası olan tandır ekmeğini eşsiz kılan temel özelliği, bölgeye has soruk buğdayından elde edilen unla ve tandır fırınlarında yapılmasıdır. Üzerine yumurta sürülüp çörek otu serpiştirilerek hazırlanan bu yuvarlak ekmekler, Mardin’in çok çeşitli soğuk atıştırmalıklarıyla birlikte özellikle düğün ve bayram gibi özel günlerde tüketilen geleneksel bir üründür.
Mardin’in Enfes Tarifleri
Medeniyetin başlangıç noktalarından sayılan Mardin’in aynı zamanda tarihi İpek Yolu üzerinde olduğunu da unutmamak gerekir. Bu yüzdendir ki Mardin mutfağında baharat kullanımı çok eski zamanlara dayanır ve en basit tariflere bile sıra dışı bir lezzet katan çok çeşitli bir baharat yelpazesi bulunur. Etin sebze, meyve ve bakliyatla birleştiği yemekler de Mardin mutfağının gözdeleri arasında yer alır. Şimdi size bu özgün tariflerden ikisini tanıtacağız. Halihazırda damağınızı şenlendirecek bu yemeklere değişik bir dokunuş yapmak isterseniz, tariflerinizde Nuh’un Ankara Makarnası’nın yıldız şehriye ürününü kullanmayı da deneyebilirsiniz.
Soğan Dolması
Mutfaklarımızda en sık kullandığımız sebzelerden biri olan soğanı belki de hiç bu şekilde tatmamışsınızdır. Güneydoğu Anadolu bölgemizin en meşhur yemek türlerinden olan dolmalar arasında dikkat çeken Mardin soğan dolması, zahmetli görünse de aslında yapması çok kolay ve emeğinize değecek bir tariftir. Nar ekşisinin bambaşka bir tat kattığı bu dolma hem sizin hem de sevdiklerinizin sofrada sık sık arayacağı bir lezzete dönüşecek.
Un Çorbası
Doğal tereyağı ve Mardin’in vazgeçilmez baharatlarından naneyle yapılan un çorbası hem doyuruculuğu hem de sağlıklı içeriğiyle kış sofralarının baş tacı, şifa kaynağı çorbalarımız arasında özel bir yere sahiptir. Kalp ve sindirim sistemi için faydalı olduğu kadar, soğuk algınlığına da iyi gelen un çorbasını bir de prebiyotik deposu yıldız şehriyeyle yaparsanız faydasına fayda katmış olursunuz.
Yalnızca ülkemizin değil, tüm dünyanın en eski yerleşimlerden biri olan Mardin’in eşsiz ürünlerine ve leziz tariflerine kısaca değindik. Tariflerimizin detaylarına dair bilgileri, Nuh’un Ankara Makarnası Lezzet Akademisi şeflerimizin pratik videolarından edinebilir, siz de özellikle bu kış aylarında sofralarınızda tatmak isteyebileceğiniz benzersiz Mardin yemeklerini kendi mutfağınızda kolaylıkla hazırlayabilirsiniz. Şimdiden afiyet olsun!
İlgili İçerikler
